Бәйрәм, без вә руслар
Безнең милләтнең бәйрәме ел тәүлегенә анчак ике генә дәфга буладыр. Димәк, без бик эшчән, тырышчан бер халык икәнбез. Чөнки ел буе дөньяның һәртөрле авырлыкларын, михнәтләрен күтәрәмез дә, шул авырлыкларны өстемездән…
Безнең милләтнең бәйрәме ел тәүлегенә анчак ике генә дәфга буладыр. Димәк, без бик эшчән, тырышчан бер халык икәнбез. Чөнки ел буе дөньяның һәртөрле авырлыкларын, михнәтләрен күтәрәмез дә, шул авырлыкларны өстемездән…
Көн караңгы. Бөтен дөньяны кара кайгы болытлары каплаган. Шул вакытта Казанда дәһшәтле «Яшен» күз камаштыра торган якты нурлары илә ялтырый. Ялтыраганыны күреп, хыянәтләрене яшерергә тырышып йөрүче хаиннәрнең, «Яшен» сугудан куркып,…
Иртәгә «Яшен» чыгасы дигән көнне кич йокыга яткан идем. Шул кичне йокымда, дулкын артыннан дулкын килгән кеби, миңа да төш артыннан төш күренде дә торды. Шәйлә ки: өч минут йоклыйм…
Бар күңеллелек бөтен дөньяда, бар бер ямь бүген. Нәрсәдән бу? — Мин беләм: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген! Бөр мөкаддәс хис белән һәрбер кеше хәйран бүген; Уйный сазым да минем бәйрәм…
Якын дустым! Сиңа миннән киңәш шул: Кешеләргә сереңне сөйләмәс бул. Эчеңдә нәрсә янганын үзең бел, Үзең кайгыр, үзең егъла, үзең көл. Ачып яшьрен хәзинәңне йөрәктән, Сөйләшмә бер дә артык сүз…
(Ядкяр) Шагыйрем! Кодсиятең булсын синең күңлеңдә сер; Дөньядан шагыйрь икәнеңне яшер, дустым, яшер. Белмәсеннәр — кайсы җирдән агыла бу кодрәтең, Син, ләтыйф тәннәр кеби, күрсәтмәгел чын сурәтең. Һәрвакыт, һәр җирдә…
(Бер авыл малае авызыннан) I Җәй көне. Эссе һавада мин суда койнам, йөзәм; Чәчрәтәм, уйныйм, чумам, башым белән суны сөзәм. Шул рәвешчә бер сәгать ярым кадәрле уйнагач, Инде шаять бер…
I Борын үткән заманнарда, Мәмәт атлы Һират ханы Олугъ данлыклы хан булган; җиһан халкы аны таный Икән, ягъни бу дөньяда беренче патша дип саный. Мәмәт хан чит халыклардан ала булган…
Иртә дөнья җанлана, Мәшрикъ ягы аллана, Кояш чыгып, нурлары Төшеп җиргә ялгана. Яктыра кала, урамнар, Кырлар, якын урманнар; Таулар, багълар, бакчалар Нурга гарык булганнар. Торды халык, уянды,— Шау-шу һәрбер төшләрдә;…
Чыкчы, и фикрем кояшы! Китсен өстеңнән болыт; Бу үлек вөҗданны җанландыр, җылың берлән җылыт! Мин адаштым, тугъры юлга ул торып күндермәсә, Дүрт ягым гыйсъян уты — сүнмәс һич, ул сүндермәсә.…