Орск каласы. Өстәмә борчулар. Балалар фаҗигасе Закир Рәмиев-Дәрдемәнд тормышының соңгы фаҗигале еллары. Шагыйрьнең Орск шәһәрендә узган өч ел ярым гомеренең аерым сәхифәләре. Аны күреп белүчеләр, язма истәлекләр бу хакта ни…
Дәвер вөҗданына сыдырылып, Томырылып аккан бу моңнар Кайта-кайта бимазалар әле; Кайта-кайта күңел җыр тыңлар. Кайта-кайта табып терелтербез Диварларга сеңгән аһәңне. Моңлы сазлар булып сызлан да син Белмә, имеш, җирдә бәһәңне.…
Туктадыңмы юллар ябык булып, Юлыктыңмы каршы агымнарга… Әйтәләр күк: «Безнең артта — Мәскәү»,— Артка чигәр юл юк. Бары алга! Рәт-рәт яткан иген теземнәре Сикереп менәр иде камылларга, Җимерелгән Болгар шәһәрләре…
Дүртенче бүлек Туган туфрак 1 1907 елның октябрь башлары. «Йолдыз» газетасының секретаре Галиәсгар Камал ялгыз гына эшләп утырганда, ишек шакып, редакция бүлмәсенә яшүсмер кыяфәтле бер егет килеп керә. Тәбәнәк, чандыр.…
Айрылып китсәм дә синнән гомремең таңында мин, И Казан арты! Сиңа кайттым сөеп тагын да мин. Ул таныш кырлар, болыннар тартты әүвәл хиссеми; Тарта торгач куймады, кайтарды ахыр җисмеми. Кысса…