Гаяз Исхакый — татар халкының XX нче гасыр милли-сәяси тәрәккыятендә тирән эз калдырган, аның рухи-мәдәни үсешенә тирән йогынты ясаган әдип. Аның иҗаты тулысынча татар милләтенең олылыгын, бөеклеген дәлилләүгә, аның башка…
Азмы кимсетте, ятим, дип яшьлегеңдә күп кеше, Азмы сәд чикте юлыңа тәкъдиреңнең һәр эше. Азмы ваксытты җаныңны җир йөзенең тормышы, Азмы йөртте үз дигәнчә язмышыңның төзелеше. Рәнҗи халкың җаны тик…
t tt ttt ttt tttТөн иде, моңнар белән tttЧиртеп сазын ул җырлады, tttМоң белән, хәсрәт белән tttТулган иде бар җырлары. ttt ttt ttt ttt ttt tttТыңлады урман вә таулар, tttТыңлады…
Төн иде, моңнар беләнЧиртеп сазын ул җырлады,Моң белән, хәсрәт беләнТулган иде бар җырлары. Тыңлады урман вә таулар,Тыңлады ай, йолдызы…Шул моңыннан уйга талдыҖир кызы һәм күк кызы. Атты таң әкрен генә…
Бар иде ялгыз калып,Җырлап утырган чакларым…Г. Тукай Нигә бу шундый көнемдер:Җырлыйсы килә бүген. Җырлыйсы килә дә түгел, Тыңлыйсы килә бүген. Тын гына, акрын гына бер Тукайны тыңлар идем, — Минем…
Бар иде ялгыз калып, Җырлап утырган чакларым… Г. Тукай Нигә бу шундый көнемдер: Җырлыйсы килә бүген. Җырлыйсы килә дә түгел, Тыңлыйсы килә бүген. Тын гына, акрын гына бер Тукайны тыңлар…
* * * Эчем пошса, Моңсулансам кайчак, Тукайны мин алам кулыма, — Актаргалыйм аны әкрен генә, Тукталгалыйм кайбер юлына… Һәм укып та китәм — ябышып калам, — Бит артыннан битләр…
1 Укыйм малайларны, Укыйм агайларны — Заман шигыре, Заман фикере! Көнләшәм дә сыман, Тиргәшәм дә сыман — Көн-төн укыймын, Арып, туктыймын. Кыйнала вөҗданым, Мунча эзли җаным, Эзли Тукайдан — Тукайга…
Бертуктамый сайрый,И сайрый ла…Һаман сайрый тургай.Сау, таза карт икән ТолстойдайТуксан яшьлек Тукай.Чәчләр генә азрак көмешләнгән, —Күзләр шул ук аның.Бер атлый да — туктап тыңлап тораТургай тавышларын:«Нинди аяз, нинди зәңгәр күгең,Нинди…
Бертуктамый сайрый, И сайрый ла… Һаман сайрый тургай. Сау, таза карт икән Толстойдай Туксан яшьлек Тукай. Чәчләр генә азрак көмешләнгән, — Күзләр шул ук аның. Бер атлый да — туктап…