Галимҗан ага Ибраһимов белән очрашу гомер буе онытылмаслык зур вакыйга булып истә калган. Без аның квартирасында булдык. Аның җылы кулын кыстык. Үткен күзләренә карап, акыллы сүзләрен тыңладык. Ишек алдындагы кечерәк…
* * * Ни сәбәптән җир йөзендә тәнгә — мунча, җанга юк?!Г. Тукай Яшь белән дә, тән һәм җан белән дә без дә олыгаябыз. Нишләтәсең, дөнья белән бергә без дә…
Мең дә тугыз йөз… сәнәнең май ае иде. Кичке уңай. Кояшның тәүлек буена аерылып торган офыгына җәһәтләнеп якынаер чагы җитә. Юк ла, кояш офыкка түгел, ә офык кояшка талпына, сагынып…
Быел яз салкын килде. Май урталарына кадәр кешеләр кышның авыр йөген иңнәреннән ташлый алмасалар, агачлар, киресенчә, ялангач ботак-тармакларын җилдә шыелдатып утыра бирделәр. Бүген исә беренче җылы көн. Дөрес, кояш җәйге…
1912 елның язында Тукай, кымыз эчеп хәл алу нияте белән, Уфа якларына барып чыкты. Кымызга әле иртәрәк иде. Нишләргә, ни белән юанырга дип аптырабрак торганда, кыш көне үк Петербургтан килгән…
Төн уртасы. Ишек шакый берәү. Апрельнең соңгы көннәре. Юкса күптән юк иде лә безгә Тукай әфәнденең килгәне. Ишек ачтым. Бергә каһвә эчтек. Төне буе шигырь сөйләде. Ул киткәндә бер үкенеч…
Бүре, Сарыклар абзарына керәм дип, караңгыда яңлыш Этләр сараена керде. Бу кунакның кем икәнлеге сизелгәч, зур тавыш-гауга купты. Этләр каһәрләнделәр. Сугышка хәзерләнделәр. Бер яктан Кешеләр дә: «Карак бар! Карак бар!»…
Сабый чакта укытканда мине хәлфә, Рәхмәт аңар, өйрәтте бер яхшы нәрсә: – «Сөбханалла» диеп әйтү тиеш, — диде,— Бер мән яңа гына туган айны күрсә. Шул заманнан бирле айның туганына…
Син күрерсең бу кешене: күп вакыт уйный, көлә, — Ул, шулайтеп, халәте рухын яшермәкче була. Белмичә, «уйный» диләр, эчтән ниләр уйлаганын; Сизмиләр — чыкмый төтен тышка — мәхәббәт янганын! Ул…
Очраган юлда, сине күргән, иелгән ул бүген; Ул шуңар да шатлана бит — чын җүләр түгел диген! Күргәнең бармы әле Коръәндәге мәдхияңи? Ул синең васфеңдә: «Ля шәркыйя, ля гарбия»,—ди! Күк…