Бер нәрсә бәхәссез: Нәҗип Думави — олы фәлсәфи эзләнүләргә ия шагыйрь. Моңа сирәгрәк игътибар итәләр. Бәлки, бу Думави иҗатындагы кайбер фәлсәфи, метафизик күзаллауларның, идеяләрнең бүгенге татарга әле бик үк таныш…
Без үскәндә авыл картлары: «Дөнья күләсә, бер әйләнә, бер баса»,— дип кабатларга яраталар иде. Чынлап та шулайрак икән ич: кеше тормышта диңгез дулкынында чайкалгандай чайкала — бер өскә күтәрелә, бер…
Җан асрау, диләр… Димәк, дөньяда бар Асрамага калган җаннар да… — Асрамага бала бирәм! – …Шул чордагы Бу татарны ничек аңларга? Уйлап баксаң, ничек исән соң без? — Гомер ышанычлы,…
Агач күләгәсендә рәхәт-рәхәт йоклаган Көтүчегә таба зәһәрле Җылан угын чыгарып килгәнен шул җирдән ерак түгел бер Черки күреп, Көтүчегә мәрхәмәте килгәнлектән, тиз генә безелдәп барды да Көтүчене тешләп уятты. Көтүче…
Котылмакчы булып татсыз хәяттан, Гомергә җан авырттыргыч газаптан, Гакыл бу дип, үзеңнүзең үтердең, Тынычлык эзләдең дә гүргә кердең. Вәләкин, и карендәш, алданасың, Үзеңне мәңгелек утка саласың. Синең тик сурәтең китте…
(Мән хәфәрә биэрән литәбгатиһи вәкага фиһи) Утыз ел хөр фикерлеләрне үлтерт, Төрекләрдә азатлык тамрын корыт, Ватан яктыртучы шәмнәрне сүндерт, Мөселманнан бөтен читләрне көлдерт, — Утыз ел казыган баз бик тирән…
Яктырак йолдыз янадыр, төн кара булган саен; Ядыма Тәңрем төшә, бәхтем кара булган саен. Русчадан Көзге төн. Мин йоклый алмыйм. Өй түрендә җил җылый; Җил җыламый, ач үлемнең куркусыннан ил…
(Лермонтовтан) Сиңа сүз шул ки: син сөймә, яратма; Күзеңне тый, — матур кызга каратма. Кача күр, яхшы саклан, дуст, гыйшыктан; Күңелне биклә, юл бирмә ишектән. Гомерлеккә башың әйләндерер ул; Ирексез…