Узган гасыр башында Дәрдемәнднең тормышка фәлсәфи карашын чагылдырган бик тә гыйбрәтле бер шигыре бар: Гасырлар кичте китте… кичте еллар! Нәбиләр, падишалар сөрде дәүран… Гомерләрдер, күчеп кәрван вә кәрван, Килеп кичте…
Кышкы урман.Зифа каеннарыКаршы ала мине тын гына:Иңнәренә салып ак шәлләрен,Чыккан алар чана юлына. Яңа юлны җитез чана сызган,Тапталмаган әле эзләре.Эзләр, эзләр!Кая илтә алар?Кем калдырган икән үзләрен? Хыял кошым! Синең канатларың…
(Г. Тукайның әйтелмичә калган йөрәк сүзе) Үзсүзләнеп яздым мин сызланып, Карамадым чиргә, бизгәгенә. Канатланып яздым: кан бозланып, Бу дөньяда җаным бизмәвенә. Шөкер, яшәгәндә «тел алмашып», Кайгысын да күрдек, шатлыгын да……
Күкнең зәңгәр нурларының фонтанына, Сиңа, Тукай, шигъриятнең ал таңына, Ерак Ефрат буйларыннан, Багдадымнан Йөрәгемне алып килдем мин яныңа! Озак юлның газапларын йөкләп иңгә, Алып килдем, бөек Тукай, синең илгә, Бүләк…
(Остазым Г. Тукайның үлүенә өч ел тулганда) Күкрәк киереп, синең кебек җырлармын мин, Яшьлегемне нурың белән нурлармын мин; Синең кебек ямь сөярмен, нур сөярмен, Чүплектәге чүп-чарларга кунмамын мин! Синең гали…
I Татар Тукайга сыена, язмышы юл көткән саен. Һәркем белән сөйләшергә Тукай таба рәтен-җаен. Татарның һәр соравына үз Тукае җавап бирә. Һәр татарның йөрәгендә үз Тукае шуңа күрә. Ләкин шатлык…
(Драматик поэма) I Татар Тукайга сыена, язмышы юл көткән саен. Һәркем белән сөйләшергә Тукай таба рәтен-җаен. Татарның һәр соравына үз Тукае җавап бирә. Һәр татарның йөрәгендә үз Тукае шуңа күрә.…
Ул карашта… ил җанына сыенып, Төннәр буе көзге җилләр елый. Ул карашта… зеңләп тартылган күк, Бер мөкатдәс моңлы сазның кылы. Рәнҗү, кайтмаган үч… ул карашта Төбәлгәнме әллә утлы уктай? Карашыннан…
Мин Сезгә шундый теләкләр телимен: Язарга теләгән барлык шигырь юлларыгыз Үзләреннән үзләре язылсыннар — Яңгырасын җиһанга җырларыгыз… Тик изгелектән яралсын ул җырлар, Пакьлектән: иманыгыз — уйларыгыз… Иң караңгы вакытыгызда да…
КАТНАШАЛАР: (Драмада катнашучы шәхесләр сәхнәгә чыгу тәртибендә язылды) Тукай — 27 яшьтә. Ядкәр — 30 яшьтә. Шәүлә — 30 яшьтә. Агабәк — 27 яшьтә. Туташ — 18 яшьтә. Сагышлы —…