Рәшит ӘхмәтҗановТукайның соңгы рәсеме
Кайтмады үч, бетте көч, сынды кылыч…Г. Тукай Күзләр — кара кояш! Гамь яктысы… Гөлҗамаллар төнлә җеп эрләр. Иреннәрдә сүзләр: «Сынды кылыч… Бар ышаныч сездә, тереләр!» Кайтмаган үч булып, һавалардаЯшен балкыр……
Кайтмады үч, бетте көч, сынды кылыч…Г. Тукай Күзләр — кара кояш! Гамь яктысы… Гөлҗамаллар төнлә җеп эрләр. Иреннәрдә сүзләр: «Сынды кылыч… Бар ышаныч сездә, тереләр!» Кайтмаган үч булып, һавалардаЯшен балкыр……
Булганнар бит бөек шагыйрьләр! Туган, урын — алтын бишектә; Үскәч — киткән; кайткан чакларда — Кеше торган саклап ишектә. Булган башка бөек шагыйрьләр: Тар бүлмәдә сулып сүнгәннәр; Бала чакта исә…
Яшь иде: утыз җиденче Елларда әле бары Илле бер яшьтә генә ил Каршылар иде аны… 1949 (Чыганак: Хәсән Туфан. Гүзәл гамь: Моңарчы басылмаган шигырьләре. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1990.…
Бүгенгебез Илаһ саз, син тоташ моңнан гыйбарәт, Нинди көчләр кылларыңда, Тәңреме, әйт?! …Сезнең шул саз да уятмый — таш җаннар.. Шундый без бүген, әй, Тукай, Дәрдемәнд! Үзгәрмәгән Тукай да сәяхәт…
Агач күләгәсендә рәхәт-рәхәт йоклаган Көтүчегә таба зәһәрле Җылан угын чыгарып килгәнен шул җирдән ерак түгел бер Черки күреп, Көтүчегә мәрхәмәте килгәнлектән, тиз генә безелдәп барды да Көтүчене тешләп уятты. Көтүче…
Бер шәһәрнең читендә генә өч агай-эне торалар иде. Боларның, нинди генә эшкә тотынсалар да, ни сәбәптәндер эшләре уңга китми иде. Бу агай-энеләр эшләре уңмавында үз-үзләрен гаепләргә уйлап та карамыйча, һаман…
Мусыл шәһәрендә һәркем тарафыннан игътибар вә тәгъзыйм ителгән (Тәгъзыйм ителү — олылану, ихтирам ителү.) Мөхәммәтгали исемле бер карт бар иде. Кайсы кешеләр бу картны хәдсез-төпсез байлыгы вә һәр тарафларга канатын…
Бу нинди йөрәкләрне тетрәтә торган тавыш икән? Сур мөгезеннән* чыккан аваз һәр җакларда яңгырап, төшсез чикләвек шикелле, кешесез вәйран калган таш пулатлар, биек сарайлар, һәрберсе бер сур булып, чын сур…
Ярты төш мисалендә үтеп киткән 7 сәнәлек бер мөддәт эчендә минем тарафтан шактый гына мәнзумат язылып ташланган. Ул мәнзумат, вак-вак диваннарга тәдвин ителеп, төрек-татар галәменең һәр ягына таралган. Гәрчә һичбер…
Бар җегетләр: бик тәкәбберләрчә тоткан позасын, Чөнки дөнья бакчасының күргән ул тик розасын;. Күрмәгән ул дөньяның каһрен, усал угрозасын, Күрсә дә, калган «угы», күргән фәкать ул розасын; Күрмәгән язмышның ул…