Габдулла ХарисТукай рухына
Азмы кимсетте, ятим, дип яшьлегеңдә күп кеше,Азмы сәд чикте юлыңа тәкъдиреңнең һәр эше. Азмы ваксытты җаныңны җир йөзенең тормышы,Азмы йөртте үз дигәнчә язмышыңның төзелеше. Рәнҗи халкың җаны тик зур мохитнең…
Азмы кимсетте, ятим, дип яшьлегеңдә күп кеше,Азмы сәд чикте юлыңа тәкъдиреңнең һәр эше. Азмы ваксытты җаныңны җир йөзенең тормышы,Азмы йөртте үз дигәнчә язмышыңның төзелеше. Рәнҗи халкың җаны тик зур мохитнең…
Илдә туган ил улы син, илдә яндың нур булып, Ил күгендә яз идең син, илде калдың җыр булып. Илне яклап яуга чыктың, ил иңендә изге син, — Җанлы иттең, аңлы…
1 Укыйм малайларны, Укыйм агайларны — Заман шигыре, Заман фикере! Көнләшәм дә сыман, Тиргәшәм дә сыман — Көн-төн укыймын, Арып, туктыймын. Кыйнала вөҗданым, Мунча эзли җаным, Эзли Тукайдан — Тукайга…
Әнкәемнең күкрәк сөте белән Моңлы җырың сеңде күңелгә. Кечкенәдән сеңде… Аннан бирле Күпме сулар акты Иделгә! Күпме сулар койды диңгезләргә, Кояш сипте күпме нурларын! Җырчыларның исемен саклар өчен Хәтерләре иркен…
Ул булмаган булса, белмим, белмим… Уйлардан да хәтта җан өши. Әле ярый, ишетелгән аңа Сыкранган бала тавышы. Учагына, кочагына алган, Таныш-туган түгел, чит кеше. Даны да юк, малы да юк…
Күкнең зәңгәр нурларының фонтанына, Сиңа, Тукай, шигъриятнең ал таңына, Ерак Ефрат буйларыннан, Багдадымнан Йөрәгемне алып килдем мин яныңа! Озак юлның газапларын йөкләп иңгә, Алып килдем, бөек Тукай, синең илгә, Бүләк…
Килеп кердек без бакчага, Төшкән чакта эңгер-меңгер: Сталинград язучысы, Бакудан килгән инженер, Минскидан — архитектор, Врач — Чита шәһәреннән, — Һәм балкыды үлемсезлек Таудай чәчәк бәйләменнән… Хисләрем язгы ташкындай Тышка…
(Остазым Г. Тукайның үлүенә өч ел тулганда) Күкрәк киереп, синең кебек җырлармын мин, Яшьлегемне нурың белән нурлармын мин; Синең кебек ямь сөярмен, нур сөярмен, Чүплектәге чүп-чарларга кунмамын мин! Синең гали…
Урый-урый Казан артын, Кырлайны ла, Уралыма талгын, ярсу моң агыла. Шушы моңны якын күреп, бердәй көтеп, Балкантау да, Каратау да гел сагына… Дулкын-дулкын яткан Урал тавын ашып, Гизеп йөри моңлы-дәртле…
Уфа урамыннан Тукай белән Берчак атлап үткән Гафури, Шул турыда минем йөрәгемдә Күптән әйтелмәгән җыр йөри. Ул чакта да Идел ярдан арткан, Шомырт чәчкә койган, яз булган. Әмма җәрәхәтле йөрәкләргә…