1913 елда Казанның Клячкин дәваханәсендә Тукай үпкә чиреннән үлә. Аннан соң әлеге бинада бала тудыру йорты урнаша, хәзер биредә – Татарстанның Сәламәтлек саклау министрлыгы. Клячкин хастаханәсендә туган шигырь Клячкинда бала…
1913 елның 4 апреле… Бу көнне Клячкин шифаханәсе янында гавам диңгезе чайкала. Бирегә ун меңгә якын кеше бөек шагыйрь белән хушлашырга килә. Тукайның үлеме бөтен халыкны кузгата, магнит кебек төрле…
Тукай 1913 елның кышында (март башына кадәр) “Амур” номерларында торды (“Амур” номерлары Казанның хәзерге Мәскәү урамындагы 70 нче йорт. Тукай анда 1912 елның икенче яртысында урнашкан була). Аның номеры белән…
Тукаев үлгән… Бу — бер сүз, бу сүзне шаярып әйтергә дә мөмкин… һәм бу сүзне, чынлыкта булган вә һич тә көтелмәгән бер вакыйганы, Тукаевның чын-чыннан җаныннан аерылганын шаярмый хәбәр иткән…
Узган гасыр башында Дәрдемәнднең тормышка фәлсәфи карашын чагылдырган бик тә гыйбрәтле бер шигыре бар: Гасырлар кичте китте… кичте еллар! Нәбиләр, падишалар сөрде дәүран… Гомерләрдер, күчеп кәрван вә кәрван, Килеп кичте…
Абау алла, уф алла, үлде шагыйрь Габдулла, Үлде, әмма сайрап үлде якты, матур, ак юлда. Әй, хөрмәтле Габдулла, ярлыкасын сине алла, Шигырең белән рухландырып, салдың безне ак юлга. Сөйде милләт…
Абау алла, уф алла, үлде шагыйрь Габдулла,Үлде, әмма сайрап үлде якты, матур, ак юлда. Әй, хөрмәтле Габдулла, ярлыкасын сине алла,Шигырең белән рухландырып, салдың безне ак юлга. Сөйде милләт бу шагыйрен,…
Сораган япь-яшь бер шагыйрь Тукайдан, төштә күреп: — Язарга шартлар, әйт, абый, Ничегрәк иде элек? Түшәктә яткан җиреннән, Ютәлләп, әйткән Тукай: — Син шартлар дисең. Аны бит Кем ничек аңлый,…
* * * На татарском кладбище, Среди старых плит… И. Эренбург Татар зиратында Тукай ята. Кара мәрмәр ташы Тукайның. Әйләнәм дә киләм шул кабергә… Ахры, тормыш, ардым бугай мин. Язмышына…
* * * — Әфәнделәр, нәрсә булды монда?Телиләрме орден бирергә?Әллә нашир күккә аштымы соң?..— Тукай булып китте биредә. Шигырь алып килгән. Көчкә йөри Һәм йөткерә үзе шулхәтле. Чебеш кенә тәндә…